Yürürlükte olan Anayasa’ya göre ülkemiz sosyal bir hukuk devletidir. Sosyal devlet anlayışı temel bir ilke olarak benimsenmiştir. Bu ilkeye göre devlet, güçsüzleri güçlüler karşısında koruyarak gerçek eşitliği yani sosyal adaleti ve toplumsal dengeyi sağlamakla yükümlüdür. İktidara gelen partiler gerek bu ilke gerekse parti programları doğrultusunda bazı temel hizmetleri belirli kesimlere ücretsiz ya da indirimli sunarlar. Birçok kesim bu uygulamalardan memnun olurken, çeşitli sebeplerle memnun olmayanlarda çıkar. Bu duruma bariz bir örnek yaşlıların ücretsiz taşınması uygulamasıdır.
Bilindiği üzere, 65 yaş üzeri insanlar toplu taşıma araçlarından ücretsiz faydalanmaktadır. Bu uygulamanın yasal dayanağı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının “Ücretsiz veya İndirimli Seyahat Kartları Yönetmeliği’dir. 4 Mart 2014 tarih ve 28931 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan bu yönetmeliğe göre; belediyelerin toplu taşıma araçlarından ücretsiz seyahat hakkından yararlanacak kişiler 4. maddede düzenlenmiştir. Belediyelerin isteğine bırakılmadan tüm Türkiye’de uygulanması sağlanmıştır. Bu uygulamadan özelleştirilmiş toplu taşıma aracı sahiplerinin mağdur olmaması için de, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının “Ücretsiz Seyahat Kapsamında Yapılacak Gelir Desteği Ödemesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği” ile (6. Maddesinde) ödeme miktarları belirlenmiştir. Buna göre; a) Şehir içi toplu taşıma hizmeti veren her bir özel denizyolu ulaşımı aracı için aylık 750 TL, b) Diğer ulaşım araçlarından; 1) Ankara ve İstanbul büyükşehir belediyelerinde şehir içi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı için aylık 1000 TL, 2) Büyükşehir belediyesi olan diğer illerde şehir içi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı için aylık 750 TL, 3) Büyükşehir belediyesi olmayan illerde şehir içi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı için ise aylık 600 TL belirlenmiştir. Rakamlar güncellenmektedir.
Yasal mevzuatta durum yukarıda yer verildiği şekilde olmasına rağmen uygulamada bazı şoförlerin çeşitli gerekçelerle yaşlı yolcuları almadıkları görülmektedir. Özellikle özel dolmuş şoförlerinin sadece yaşlı yolcuların bulunduğu durakları doğrudan geçtikleri rastlanan bir durumdur. Bu konuda birçok şikâyet sosyal medyada ifade edilmektedir. Diğer taraftan bir dönem bu uygulamanın kaldırılması için kampanya bile başlatılmıştır. Kamu hizmeti yürütmekte olan şoförlerin bu tutumunun farklı boyutlarıyla incelenmesi gerekmektedir. Önümüzdeki hafta bu durum enine boyuna bu köşede değerlendirilecektir.
Haftaya görüşünceye kadar sağlıcakla kalın, hoşcakalın.
28.11.2019